W celu rozpoznania choroby wieńcowej (choroby niedokrwiennej serca) wykonywanych jest szereg badań. O ich doborze, na podstawie indywidualnych wskazań dla każdego pacjenta, decyduje lekarz.
Badania laboratoryjne
Badania laboratoryjne pozwalają wykryć czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takie jak:
- zaburzenia gospodarki lipidowej: podwyższone stężenie cholesterolu, triglicerydów
- zaburzenia gospodarki węglowodanowej: cukrzyca, stan przedcukrzycowy
- inne zaburzenia, które mogą być przyczyną bólów w klatce piersiowej (zaburzenia elektrolitowe, niedokrwistość, nadczynność tarczycy, ostra niewydolność nerek).
U każdego pacjenta powinny być wykonane następujące badania:
- morfologia krwi
- stężenie lipidów w osoczu (lipidogram)
- stężenie glukozy na czczo i po obciążeniu glukozą (doustny test tolerancji glukozy)
- stężenie kreatyniny
Elektrokardiogram
Ryc. 1. Przebieg badania EKG
EKG jest zapisem elektrycznej aktywności serca. Pozwala wykryć nieprawidłowości, takie jak np. przeciążenie jam serca, świeży lub przebyty zawał serca, zaburzenia rytmu, zaburzenia przewodnictwa.
W zapisie EKG wyróżnia się tzw. odcinki oraz załamki. Największe znaczenie praktyczne mają:
- odcinek PQ – jego wydłużenie świadczy o bloku przewodnictwa pomiędzy przedsionkami a komorą
- załamek P – świadczy o czynności i wielkości przedsionków serca
- załamki Q, R i S tworzące tzw. zespół QRS – świadczą o czynności i wielkości komór serca
- odcinek ST i załamek T – zmiany w tej części EKG mogą świadczyć o niedokrwieniu serca.
Elektrokardiograficzny test wysiłkowy
Jest to badanie, które pozwala ocenić pracę serca w czasie wysiłku. U osób z chorobą wieńcową mogą w czasie testu wystąpić objawy niedokrwienia mięśnia sercowego – ból w klatce piersiowej oraz zmiany w zapisie EKG, zwykle pod postacią obniżenia odcinka ST i odwrócenia załamka T (zmiana z dodatniego (wychylonego ku górze) na ujemny (zwrócony ku dołowi).
24-godzinna rejestracja EKG metodą Holtera
Pozwala rozpoznać zaburzenia rytmu serca i zmiany niedokrwienne podczas codziennych czynności, często niemożliwe do zauważenia w kilkusekundowym zapisie standardowego EKG. Technik nakleja pacjentowi na klatkę piersiową elektrody i podłącza je do niewielkiego, przenośnego aparatu, z którym pacjent może iść do domu.
Echokardiografia serca spoczynkowa, tzw. echo serca
Badanie obrazowe z wykorzystaniem fal ultradźwiękowych, za pomocą którego uzyskuje się szereg istotnych informacji niezbędnych w diagnostyce kardiologicznej. Badanie to uwidacznia morfologię i czynność poszczególnych części serca, tj. komór, przedsionków, wielkich naczyń wychodzących z serca oraz zastawek serca.
Echokardiografia obciążeniowa
Badanie echokardiograficzne serca, wykonywane podczas wysiłku fizycznego lub po podaniu środków farmakologicznych (np. dobutaminy) u pacjentów niezdolnych do wysiłku. Pozwala dostrzec zaburzenia, które nie są widoczne podczas badania spoczynkowego.
Scyntygrafia serca
Ryc. 2. Aparat do wykonywania zdjęć rentgenowskich klatki piersiowej
Badanie uwidaczniające zaburzenia ukrwienia mięśnia sercowego. Badanie wykonuje się w spoczynku i podczas wysiłku, oceniając ewentualne zmiany w ukrwieniu ścian serca.
Koronarografia
Inwazyjne badanie pozwalające poznać dokładną budowę i przebieg tętnic wieńcowych oraz wszystkie nieprawidłowe zmiany w tych tętnicach. Jest niezbędna przed wykonaniem zabiegu poszerzania zwężonego naczynia, tzw. angioplastyki (poszerzenie balonem lub wprowadzenie stentu).
Zdjęcie rtg. klatki piersiowej
Pozwala na ocenę wielkości serca oraz ukazuje zarys dużych naczyń krążenia systemowego i płucnego. Na zdjęciu tym można zobaczyć powiększenie serca i cechy jego niewydolności.
Tomografia komputerowa
Badanie nieinwazyjne oceniające zarówno budowę i przebieg, jak i uwapnienie (calcium scoring) ścian tętnic wieńcowych. Wartość tego badania jest mniejsza niż klasycznej koronarografii, jednak u niektórych chorych może być ono przydatne.
Ryc. 3. Tomografia komputerowa serca |
Ryc. 4. Rezonans magnetyczny serca |
Rezonans magnetyczny serca
Nieinwazyjne badanie umożliwiające ocenę anatomii serca, przepływu krwi w sercu oraz żywotności (odróżnienia obszarów żywego,ale niekurczącego się mięśnia sercowego od obszarów objętych blizną zawałową – martwych) Wykonanie tego badania rzadko jest konieczne.
Pozytronowa tomografia emisyjna
Metoda oceniająca żywotność mięśnia sercowego i przepływ krwi w sercu. Ze względu na duże koszty i małą dostępność, badanie to jest rzadko wykonywane.