Jestem szczupła, a mimo to mam podwyższony poziom cholesterolu - dlaczego?

dr n. med. Agnieszka Padjas
specjalista chorób wewnętrznych
Klinika Alergii i Immunologii Collegium Medicum UJ
Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Pytanie nadesłane do redakcji

Jestem osobą szczupłą (BMI 19,5), aktywną, nie jem tłustych i smażonych potraw, a mimo to wartość „złego” cholesterolu przekracza u mnie dwukrotnie normę. W jaki sposób można je zmniejszyć (oprócz stosowania mocnych leków)? Czy może to być uwarunkowane genetycznie?

Hipercholesterolemia to zwiększone stężenie w osoczu cholesterolu frakcji LDL, zwanej często „złym” cholesterolem. Stężenie LDL, powyżej którego rozpoznaje się hipercholesterolemię, to 3,0 mmol/l (115 mg/dl).

Hipercholesterolemia jest bardzo częstym problemem. Szacuje się, że występuje niemal u 60% dorosłych Polaków. Hipercholesterolemia może być pierwotna, zwykle uwarunkowana genetycznie, lub wtórna, będąca objawem innych chorób.

Najczęstszą postacią hipercholesterolemii pierwotnej jest postać uwarunkowana mutacją wielu genów (tzw. wielogenowa) i często nieprawidłową dietą. Stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL jest zwykle umiarkowanie zwiększone (ok. 2-krotnie przekroczona wartość graniczna). Do hipercholesterolemii pierwotnej zalicza się także hipercholesterolemię rodzinną, zaburzenie metabolizmu cholesterolu, które jest uwarunkowane mutacją jednego genu. Postacie ciężkie charakteryzują się bardzo dużym stężeniem cholesterolu (4–6-krotność stężenia granicznego) i rozwojem miażdżycy w dzieciństwie. Postacie o lżejszym przebiegu charakteryzuje duże stężenie cholesterolu i przedwczesny rozwój miażdżycy, tj. u mężczyzn po 30. rż., a u kobiet po 40. rż.

Główne przyczyny hipercholesterolemii wtórnej to:

  • niedoczynność tarczycy
  • zespół nerczycowy
  • choroby wątroby przebiegające z zastojem żółci
  • jadłowstręt psychiczny
  • przewlekłe stosowanie leków, np. progestagenów, glikokortykosteroidów, niektórych leków przyjmowanych w zakażeniu HIV, niektórych diuretyków.

Stężenie cholesterolu rośnie także wraz z wiekiem, może być również związane z nieprawidłową dietą.

Jak Pani widzi nadwaga, otyłość czy nieprawidłowa dieta nie stanowią głównej i jedynej przyczyny zwiększonego stężenia cholesterolu. Należy pamiętać, że dieta, która wraz z uwarunkowaniami genetycznymi przyczynia się do hipercholesterolemii, to nie tylko smażone czy tłuste potrawy, ale także słodycze (w tym czekolada), pokarmy wysoko przetworzone np. z tzw. fast foodów czy inne pokarmy zawierające dużo nasyconych kwasów tłuszczowych, m.in. sery żółte i pleśniowe, masło, majonez, śmietana czy czerwone mięso.

Powinna się Pani udać do swojego lekarza pierwszego kontaktu, wykonać badanie kontrolne pełnego lipidogramu (frakcja HDL, LDL, triglicerydy) i zastanowić się, czy w najbliższej rodzinie ktoś miał/ma podobne zaburzenia. Należy także wykluczyć choroby tarczycy, nerek czy wątroby. O sposobie leczenia zwiększonego stężenia cholesterolu decyduje całkowite ryzyko sercowo-naczyniowe (ocenia je lekarz) oraz wielkość stężenia cholesterolu.

Na leczenie hipercholesterolemii składa się postępowanie niefarmakologiczne, tj. dieta z ograniczeniem spożywania nasyconych kwasów tłuszczowych (<15 g/dobę) i bogata w jednonienasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe (zawarte np. w rybach, orzechach, olejach roślinnych) oraz leki, m.in. statyny. Więcej informacji: Hipercholesterolemia

Polecamy artykuły:

Przewlekłe utrzymywanie się dużego stężenia cholesterolu we krwi jest jednym z czynników rozwoju miażdżycy, która prowadzi do choroby niedokrwiennej serca lub może być przyczyną udaru mózgu.

13.06.2023
Wybrane treści dla Ciebie
  • Zdrowo się odżywiam i uprawiam sport a mój cholesterol rośnie - dlaczego?
  • Jajko – wartości odżywcze, czy jajko podwyższa cholesterol?
  • Kwasy tłuszczowe trans
  • Jakie mogą być konsekwencje niskiego cholesterolu?
  • Masło czy margaryna - co jest zdrowsze?
  • Ciężka hipertriglicerydemia
  • Lipidy i lipoproteiny
  • Sterole i stanole roślinne
  • Monakolina i czerwony sfermentowany ryż – czy są skuteczne w zmniejszaniu stężenia cholesterolu?
  • Cholesterol całkowity – normy
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta