Pytanie nadesłane do redakcji
Mam problem z interpretacją moich wyników. Mam 47 lat, nie palę od 8 lat, nie piję mocnych trunków (rzadko), za to lubię piwo. Około 10 miesięcy temu zrobiłem badania cholesterolu. Ważyłem wtedy 97 kg. Wyniki były tragiczne. Cholesterol całkowity 304, HDL 47, LDL 137, TG 360. Glukoza na czczo – 150. Dramat. Poszedłem do lekarza rodzinnego, ten zapisał mi Ivistatynę i Avaminę, dał mi kilka ulotek i resztę kazał doczytać w internecie (Leśna Góra i dr House tylko w TV). Nie pozostało mi nic innego, jak wziąć sprawy w swoje ręce. Naczytałem się o dietach, ruchu itp. i do roboty. Zacząłem najpierw intensywnie spacerować, później pływanie, wreszcie bieganie. Oczywiście brałem leki i dieta. Po ok. 5 miesiącach powtórzyłem wyniki – cholesterol całk. 232, HDL 76, LDL 135, TG 106, glukoza na czczo ok. 100. Pomyślałem – super! działa! Nadal dieta, biegam ok. 4 razy w tygodniu po 4–5 km, na rowerze od maja zrobiłem tysiąc km. Moja masa ciała dzisiaj to 86 kg. Odłożyłem leki, uznałem, że lepsze dieta i ruch. W tym tygodniu ze spokojem zrobiłem znowu wyniki. Po odebraniu poczułem się jak pacjent, który dowiedział się, że ma raka, cholesterol całk. 316!!!!!, HDL 71, LDL 182, TG 313. Jestem zdruzgotany. Ponad pół roku haruję, biegam, odżywiam się (ciemny ryż, ryby, oliwa itp.), schudłem prawie 12 kg i mam większe stężenie cholesterolu niż wtedy, kiedy ważyłem prawie 100 kg i wieczory spędzałem z piwkiem i golonką przed TV. Czy może mi ktoś pomóc to wyjaśnić? Na lekarza rodzinnego nie mogę liczyć i nie wiem co robić.
Stan, w którym stężenia lipidów i lipoprotein w osoczu przekraczają wartości uznane za pożądane nazywamy dyslipidemią. Dyslipidemie mogą być spowodowane chorobami wątroby, nerek, tarczycy lub stosowaniem niektórych leków i są to dyslipidemie wtórne. Znacznie częściej dyslipidemie rozwijają się w wyniku interakcji między predyspozycją genetyczną i czynnikami środowiskowymi. Do najczęstszych postaci tych zaburzeń należą hipercholesterolemia charakteryzująca się zwiększonym stężeniem cholesterolu całkowitego i frakcji LDL cholesterolu (LDL-C) oraz dyslipidemia aterogenna, w której występuje zwiększenie stężenia triglicerydów łącznie ze zmniejszeniem stężenia frakcji HDL cholesterolu (HDL-C).
Zaburzenia lipidowe mogą też występować pod postacią hiperlipidemii mieszanej. W postaci tej zwiększone jest zarówno stężenie LDL-C, jak i triglicerydów. Dyslipidemia jest istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy, a zatem przyczynia się do wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, zawału serca i udaru mózgu.
Postępowanie terapeutyczne w zaburzeniach lipidowych zależy od obliczonego dla każdego chorego (na podstawie specjalnych tabel) ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych oraz wyjściowych stężeń lipidów (cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i triglicerydów). Zawsze wymagana jest modyfikacja stylu życia polegająca na zastosowaniu odpowiedniej diety (ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu, węglowodanów i alkoholu), zmniejszeniu masy ciała (u osób z nadwagą oraz otyłych) oraz zwiększeniu aktywności fizycznej. Postępowanie niefarmakologiczne przyczynia się do zmniejszenia ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych, lecz najczęściej nie powoduje całkowitej normalizacji stężenia lipidów, zwłaszcza gdy stężenia lipidów są znacznie zwiększone.
U osób obciążonych dużym ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych zaleca się zatem leczenie farmakologiczne łącznie z modyfikacją stylu życia. Docelowe stężenie cholesterolu LDL zależy od obliczonego wcześniej ryzyka sercowo-naczyniowego, które jest różne dla poszczególnych osób i zależy m.in. od wieku, wartości ciśnienia tętniczego, stężenia cholesterolu we krwi i tego, czy dana osoba pali papierosy.
W opisanym przypadku badania profilu lipidowego osocza wykonane po zastosowaniu modyfikacji stylu życia i leczeniu farmakologicznym, które obejmowało lek zmniejszający stężenie lipidów oraz doustny lek przeciwcukrzycowy wykazały istotne zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego, zwiększenie stężenia cholesterolu HDL, normalizację stężenia triglicerydów i zmniejszenie glikemii. Wyniki badań wykonanych po odstawieniu leków wykazały większe od wyjściowego stężenie cholesterolu całkowitego i LDL, ale też wyższe wartości HDL i niższe niż wyjściowe wartości triglicerydów, co wskazuje na pewien korzystny wpływ modyfikacji stylu życia na te ostatnie parametry. Stężenia lipidów w osoczu wykazują duże wahania osobnicze, zwłaszcza u osób z triglicerydemią.
Należałoby ponownie oznaczyć stężenie lipidów w osoczu (wykonać lipidogram). Gdy ponownie wykonane badania nadal będą nieprawidłowe, należy przypuszczać, że na zaburzenia lipidowe istotny wpływ mają czynniki genetyczne, a zatem, aby uzyskać docelowe stężenia lipidów, należy zastosować leczenie farmakologiczne. Nie należy rezygnować z dotychczasowych osiągnięć w zmianie stylu życia, gdyż właściwa dieta, zmniejszenie masy ciała oraz duża aktywność fizyczna przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka powstania zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych niezależnie od stężenia lipidów.