×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Serce Polki

Małgorzata Solecka
Kurier MP

Choroba niedokrwienna serca pozostaje główną przyczyną zgonów Polek – wynika z najnowszego raportu „Polki 50 plus. Zdrowie i jego zagrożenia”. Poprawiła się opieka kardiologiczna, ale problemem pozostaje profilaktyka.

heart, lipstick, love, woman

Fot. z domeny publicznej

Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów, chorobowości i inwalidztwa w krajach rozwiniętych. Z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego (zawał serca, udar mózgu, niewydolność serca i inne) umiera w Polsce rocznie około 84 tys. mężczyzn oraz około 94 tys. kobiet. To zaś oznacza, że choroby układu krążenia stanowią przyczynę ponad połowy zgonów kobiet (wobec 41 proc. zgonów mężczyzn).

Autorzy raportu podkreślają że w ostatnich 25 latach wyraźnie zmieniły się – na korzyść – wskaźniki umieralności z powodu chorób układu krążenia. U kobiet wskaźnik umieralności zmniejszył się w ciągu dekady o 29 proc., a w odniesieniu do początku lat 90. – aż o 49 proc. W podobnym stopniu poprawiły się wskaźniki dotyczące choroby niedokrwiennej serca czy udarów. Wyraźnie zmalała też zapadalność na zawał serca. To jednak pokazuje wyłącznie, w jak dramatycznej sytuacji byliśmy jeszcze stosunkowo niedawno, skoro mimo tak znaczącej poprawy choroby układu krążenia wciąż są najważniejszym (dominującym) zagrożeniem zdrowia kobiet (i mężczyzn).

Kobiety zapadają na choroby układu krążenia później niż mężczyźni – średnio o ok. 10 lat. Ale autorzy raportu, powołując się na dane z innych krajów, wskazują, że różnica się zmniejsza, przede wszystkim z powodu zmian w stylu życia. We Francji kobiety zapadają na pierwszy zawał serca zaledwie cztery lata później niż mężczyźni. Jednym z powodów jest zmniejszająca się różnica w częstości palenia (papierosy pali niewiele mniej kobiet niż mężczyzn, choć jeszcze trzydzieści lat temu różnice między płciami były ogromne – wśród mężczyzn palaczami było 60 proc., wśród kobiet – 30 proc.).

Autorzy raportu o zdrowiu Polek przytaczają też duże międzynarodowe (prowadzone na czterech kontynentach w 52 krajach) badanie INTERHEART, które wykazało, że jedne z najpoważniejszych czynników ryzyka zmian miażdżycowych – nadciśnienie tętnicze i cukrzyca – stanowią większe zagrożenie dla zdrowia kobiet niż dla mężczyzn (cukrzyca zwiększa czterokrotnie ryzyko wystąpienia zawału serca u kobiet i trzykrotnie u mężczyzn, a nadciśnienie odpowiednio trzy i dwukrotnie).

Z kolei aktywność fizyczna ma większe znaczenie ochronne u kobiet, a indywidualne zagrożenie związane z paleniem tytoniu, hipercholesterolemią, niezdrową dietą, otyłością brzuszną oraz czynnikami psychosocjalnymi jest podobne u obu płci. Hipercholesterolemia, palenie tytoniu, cukrzyca i nadciśnienie tętnicze stanowią szczególnie duże zagrożenie zdrowia u kobiet młodych i w średnim wieku.

Co styl życia Polek mówi o czynnikach ryzyka chorób układu krążenia? Palenie tytoniu deklaruje 24 proc. Polek, przede wszystkim słabo wykształconych. Codzienne spożywanie warzyw deklaruje 66 proc. z nich, 63 proc. codziennie je owoce. 20 proc. Polek cierpi na otyłość, 61 proc. ma za duże stężenie cholesterolu, 29 proc. choruje na nadciśnienie tętnicze, 6 proc. ma cukrzycę. „Gdyby udało się wyeliminować wszystkie główne czynniki ryzyka liczba kobiet zapadających na zawał serca zmniejszyłaby się dwudziestopięciokrotnie, a choroba niedokrwienna serca przestałaby być problemem społecznym” – stwierdzają autorzy raportu.

Raport potwierdza znaczącą poprawę w dostępności opieki kardiologicznej nad kobietami. Jeszcze kilkanaście lat temu były one w gorszej sytuacji, gdyż nie zauważano odmienności epidemiologii i przebiegu klinicznego chorób układu krążenia (w szczególności choroby niedokrwiennej serca, w tym zawału serca) u kobiet w porównaniu z mężczyznami. Odmienne objawy powodowały, że kobiety znacząco rzadziej niż mężczyzn poddawano zabiegom kardiologii inwazyjnej ratujących życie.

Obecnie dostęp kobiet do procedur kardiologicznych nie jest gorszy niż mężczyzn. Zmieniły się też, z korzyścią dla kobiet, nawyki i procedury stosowane przez lekarzy w zakresie kontroli czynników ryzyka – choroby układu krążenia przestały być traktowane jako „męska” choroba, i kobietom podobnie jak mężczyznom lekarze zlecają badania stężenia cholesterolu czy zalecają codzienną kontrolę ciśnienia tętniczego krwi.

Potwierdzają to choćby wyniki Krakowskiego Programu Wtórnej Prewencji Choroby Niedokrwiennej Serca, który jest prowadzony od 1996 r. Bierze w nim udział pięć krakowskich szpitali. W latach 90. ubiegłego wieku, a nawet jeszcze na przełomie wieków, wartość współczynnika wtórnej prewencji była wyraźnie niższa u kobiet niż u mężczyzn. „Jednak w pierwszej dekadzie XXI wieku wartość współczynnika, który jest ważnym miernikiem jakości opieki kardiologicznej, była podobna u mężczyzn i kobiet, a w ostatnich latach była nawet nieznacznie wyższa u kobiet” – czytamy w raporcie.

Ale choć poprawiła się opieka kardiologiczna, wciąż problemem pozostaje profilaktyka – pierwotna i wtórna.

Z badań prowadzonych w ostatnich latach w Polsce wynika, że 39 proc. kobiet po zawale serca ma za wysokie ciśnienie tętnicze, 73 proc. za duże stężenie cholesterolu, 12 proc. pali tytoń, a 18 proc. ma nieuregulowana gospodarkę węglowodanami. Aż 40 proc. kobiet po zawale jest otyła.

Polskie Towarzystwo Kardiologiczne zainicjowało projekt nazwany „Optymalny Model Kompleksowej Rehabilitacji i Wtórnej Prewencji Choroby Niedokrwiennej Serca”. Eksperci oceniają, że wprowadzenie w życie jego zaleceń mogłoby zmniejszyć liczbę Polek umierających z powodu chorób układu krążenia nawet o kilkanaście tysięcy rocznie.

08.02.2016
Zobacz także
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta